Zdolności dynamiczne przedsiębiorstw w realizacji strategii cyrkularnej

W dobie narastających problemów ekologicznych, takich jak zmiana klimatu, masowa utrata różnorodności biologicznej i rosnący niedobór zasobów coraz większym zainteresowaniem praktyków i badaczy cieszy się koncepcja gospodarki obiegu zamkniętego (circular economy – CE), która stara się wyjaśnić jak poprzez szereg działań zwiększających efektywność i produktywność, zwanych łącznie strategiami cyrkularnymi (circular strategies) (EMF, 2013) przedsiębiorstwo może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju. Realizacja tych strategii zmierza do redukcji, ponownego użycia, naprawy i recyklingu produktów. Dlatego CE w odróżnieniu od myślenia i praktyki linearnej charakteryzuje się zamykaniem i spowalnianiem przepływów zasobów. Z tego względu koncepcja CE jako potencjalny model transformacji gospodarczej zyskuje coraz większą popularność wśród praktyków i naukowców.

W koncepcji CE szczególną uwagę zwraca się, że tradycyjne podejście ekonomiczne nie może być długookresowo utrzymane na planecie o wysoce ograniczonych zasobach i ograniczonych zdolnościach absorpcji emisji. To w istocie zestaw działań mających przeciwdziałać negatywnemu wpływowi na środowisko jednokierunkowego systemu produkcji i konsumpcji, znanego jako model “take – make – dispose”, który jest wyrazem ciągłej ekspansji gospodarczej i wydobywania surowców. Jednocześnie zmiana sposobu organizacji przepływów zasobów i prędkości, z jaką krążą one w ramach panującego ładu gospodarczego, odróżnia CE od aktualnie dominujących liniowych modeli produkcji i zużycia zasobów. CE łączy odpady poprodukcyjne z produkcją poprzez procesy takie jak recykling i ponowne wykorzystanie produktów ubocznych oraz stara się zachować immanentną wartość produktów i komponentów. Zwiększające się oddziaływanie koncepcji CE wymaga zmiany optyki strategicznej przedsiębiorstw, w tym podejścia do budowania przewagi konkurencyjnej. W obliczu potrzeby wspierania realizacji strategii cyrkularnej, przedsiębiorstwa powinny rozwijać zdolności dynamiczne niezbędne do gromadzenia, integrowania i wykorzystywania zasobów znajdujących się w dyspozycji przedsiębiorstwa. Te zaś obejmują swym oddziaływaniem zarówno materialne, jak i niematerialne zasoby organizacyjne (m. in. zarządzanie danymi, istnienie kultury opartej na danych, obecność odpowiednich umiejętności zarządczych i technicznych oraz procesy organizacyjnego uczenia się oparte na danych. Głównym problemem jest brak ram konceptualnych modelu wykorzystania zdolności dynamicznych dedykowanych przedsiębiorstwom realizującym strategie cyrkularne. Problem główny wymusił określenie problemów szczegółowych, do których zaliczono:

• brak wystarczającej wiedzy, w jaki sposób zdolności dynamiczne przedsiębiorstwa wykorzystywane są do generowania i modyfikowania rutyn organizacyjnych i operacyjnych w przedsiębiorstwie w celu realizacji strategii cyrkularnych.
• brak wystarczającej wiedzy, dynamiczne umożliwiają tworzenie i rekonfigurowanie wewnętrznych i zewnętrznych zasobów w przedsiębiorstwie w transformacji na model CE.
• brak wystarczającej wiedzy jaki wpływ mają interesariusze przedsiębiorstwa jako składnik zdolności dynamicznych w tworzeniu strategii CE.

Mając na uwadze powyższe założenia, głównym celem badań będzie opracowanie modelu wykorzystania zdolności dynamicznych dedykowanych organizacjom realizującym strategie cyrkularne. Stąd też istnieje potrzeba wyjaśnienia w jaki sposób zdolności dynamicznych wspierają strategie cyrkularne oraz czy przekłada się to na osiąganie przewagi konkurencyjnej.